Keracunan logam berat berlaku apabila logam-logam berkumpul dalam
sel-sel lemak tubuh, saraf, otak dan kelenjar. Biasanya ia membentuk
kesan-kesan kesihatan bersifat negatif. Logam-logam peralihan dalam jadual
berkala seperti plumbum, kadmium, merkuri dan nikel merupakan logam-logam berat
yang berbahaya.
Zat besi ialah sejenis logam berat namuan ia tidak dikelaskan sebagai
logam bertoksik. Namun paras yang terlalu berlebihan seperti masalah kesihatan
yang dikenali sebagai hemochromatosis juga
akan membahayakan penghidap. Zink juga merupakan sejenis logam berat namun ia
bukan dari kategori logam bertoksik. Walau bagaimana pun paras zink yang
terlalu tinggi akan menyebabkan masalah kesihatan.
Terdapat beberapa logam berat lain menjadi tumpuan utama Eropah iaitu
chromium, kuprum, manganese, nikel, timah dan thallium. Artikel ini hanya akam
membincangkan keracunan logam-logam berat aluminium, arsenik, merkuri, plumbum
dan nikel sahaja. Perbincangan akan berkisar meliputi simtom, punca dan
rawatan.
Simtom-simtom yang dialami oleh mereka yang mengalami keracunan logam
berat adalah berbeza-beza. Ia bergantung kepada jenis logam, umur seseorang
(kanak-kanak lebih mudah mengalami keracunan) dan tempoh mengalami keracunan.
Kehadiran dan ketiadaan mineral-mineral bersifat menghalang serta
nutrien-nutrien tertentu yang menyekat penyerapan, penggabungan dan kesan
logam-logam bertoksik juga memainkan peranan.
Contohnya kekurangan kalsium akan memburukkan lagi kesan ketoksikan
plumbum. Sebaliknya aras kalsium yang normal akan membantu tubuh menghindari
ketoksikan plumbum.
Simtom
Tanda-tanda keracunan aluminium termasuk sakit kepala, masalah
pembelajaran, fungsi kognitif merosot, osteoporosis, telinga berdesing, masalah
gastro-usus, sakit perut, kanak-kanak hiperaktif dan berjalan dengan cara tidak
sempurna. Sesetengah pihak berpendapat bahawa peranannya terhadap kemerosotan
memori dan penyakit alzheimer hanya bersifat spekulatif. Namun suatu hari nanti
ia mungkin akan didapati benar.
Tanda-tanda keracunan arsenik akut ialah muntah, sakit perut, diarea,
air kencing berwarna gelap, kekurangan air, masalah jantung, sel darah merah
rosak, hilang imbangan badan (vertigo), gangguan fikiran (delirium), kejutan
dan kematian.
Pendedahan jangka panjang arsenik di bawah paras toksik dikaitkan dengan
perubahan sifat kulit, garisan putih pada kuku. Kerosakan pada saraf imbasan
dan motor akan berlaku. Gangguan fungsi hati dan buah pinggang akibat kerosakan
juga berlaku. Dikelaskan sebagai karsinogen, ia juga dikaitkan dengan pembentukan
kanser pund kencing, buah pinggan, paru-paru dan kulit.
Keracunan kadmium pula akan menyebabkan lesu, mudah meradang, sakit
kepala, tekanan darah tinggi, kelenjar prostat membesar, meningkatkan risiko
kanser, rambut gugur, masalah pembelajaran, masalah hati, masalah buah
pinggang, masalah kulit, sakit sendi dan fungsi sistem imiun merosot.
Plumbum pula akan menyebabkan pertumbuhan/pembentukan tulang terbantut,
masalah pembelajaran, lesu, gangguan dalam menjalankan tugasan, mudah meradang,
resah, tekanan darah tinggi, susut berat badan, mudah mengalami infeksi,
telinga berdesing, fungsi kognitif merosot, fokus merosot, masalah mengeja,
sakit kepala, masalah gastro-usus, sembelit, sakit otot, sakit sendi, anggota
tubuh bergoncang dan fungsi sistem imiun merosot.
Keracunan merkuri akan menyebabkan masalah memori, masalah kognitif,
mudah meradang, lesu, insomnia, masalah gastro-usus, tindakan sistem imiun merosot,
perangai tidak rasional. kebas, rasa mencucuk-cucuk, sakit otot, masalah
penglihatan, masalah pendengaran, alahan, asma dan multiple sclerosis. Autism dikaitkan dengan keracunan merkuri dari
pemvaksinan dengan simtom-simtom termasuk masalah gastro-usus selain gangguan
pembelajaran, masalah memfokus dan masalah kognitif.
Akhir sekali ialah ketoksikan nikel. ia dikaitkan dengan lesu, masalah
pernafasan, masalah jantung, ruam kulit, psoriasis, lesu dan sakit kepala.
Sebuah artikel semakan berjudul
The Influence of
Arsenic, Lead, and Mercury on the Development of Cardiovascular Diseases seperti
dilaporkan dalam jurnal ISRN Hypertension
(2013) mendapati plumbum, arsenik dan merkuri adalah faktor risiko untuk
penyakit kardiovaskular. Ia berpunca dari paras radikal bebas tinggi yang
merosakkan enzim nitric acid synthase, peroksidasi lipid dan pengaruh endokrina
secara negatif.
Pendedahan
Pendedahan kepada logam-logam
bertoksik sebenarnya adalah perkara biasa terutama kepada kita yang hidup pada
zaman yang moden serba-serbi. Berikut adalah punca-punca bagaimana seseorang
boleh terdedah kepada logam-logam tersebut.
Pendedahan kepada aluminium berlaku dengan mengambil antasid iaitu
sejenis ubat sakit perut (bahan utama ialah aluminium) dan pelbagai jenis
ubatan. Periuk dan cerek juga banyak diperbuat dari aluminium. Kepingan aluminium
yang digunakan untuk menyediakan makanan dan penggunaan serbuk penaik yang mengandungi
aluminium juga adalah sumber utama. Bayi dan kanak-kanak pula terdedah kepada
aluminum yang terdapat dalam pelbagai vaksin.
Seseorang terdedah kepada arsenik melalui pernafasan, makanan atau
melalui kulit. Arsenik terdapat dalam udara, makanan dan air dalam jumlah
surih. Beberapa jenis racun serangga diperbuat dari sebatian arsenik organik.
Pencemaran kadmium pula berpunca dari
bateri nikel-kadmium, rokok elektronik, asap rokok, asap paip, kopi segera, teh
segera, air tercemar, sesetengah minuman ringan, bijiran ceruh, racun kulat,
racun makhluk perosak dan sesetengah jenis plastik. Sesetengah sotong kering
juga tinggi dengan kandungan kadmium.
Asap rokok bukan sahaja mengandungi kadmium malah mengandungi plumbum.
Pinggan mangkuk seramik China (berkilat) juga tinggi dengan plumbum. Begitu
juga dengan petrol berplumbum, hidup di bandar yang tinggi dengan kandungan
plumbum, air tercemar, sesetengah jenis cat, makanan dalam tin tertentu dan
racun makhluk perosak.
Pencemaran merkuri pula boleh berpunca dari penampal gigi, laksatif
(bahan pencahar sembelit) yang mengandungi calomel, sesetengah jenis peyumbat
buasir, dakwat surat kabar, dakwat sesetengah tatu, sesetengah jenis cat dan
sesetengah jenis bahan kosmetik. Merkuri juga terdapat dalam pelembut fabrik,
bahan awet kayu, pelarut, sesetengah jenis plastik dan ikan tercemar. Bayi dan
kanak-kanak terdedah kepada sebatian merkuri yang terdapat dalam sesetengah
vaksin.
Ramai yang tidak tahu bahawa terdapat barang kemas tertentu sebenarnya
tinggi dengan kandungan nikel. Begitu juga sesetengah tali jam dan periuk belanga
yang diperbuat dari keluli tahan karat. Asap rokok, lemak terhidrogenasi (nikel
digunakan sebagai pemangkin dalam proses menghdrogenasi), sesetengah makanan
terproses dan baja juga mengandungi nikel.
Artikel ini bersambung dengan artikel berjudul Sotong Kering Selamat Dimakan? (Sinar Harian edisi KL/Selangor, Mei 8, 2013)
Artikel ini bersambung dengan artikel berjudul Sotong Kering Selamat Dimakan? (Sinar Harian edisi KL/Selangor, Mei 8, 2013)
Hakcipta Terpelihara
