ALT Naik Sedikit: Fahami Sebab, Herba Selamat & Bila Perlu Pantau

ALT Naik Sedikit: Fahami Sebab, Herba Selamat & Bila Perlu Pantau

Bila Perlu Pantau ALT Lebih Teliti dan Apa Maknanya untuk Hati Anda

Oleh Lebah

Ketahui sebab ALT (alanine aminotransferase) naik sedikit termasuk faktor makanan, penyakit radang kronik, stres, herba adaptogen dan ubat moden. Pelajari bila kenaikan ALT ringan selamat dan bila perlu pemantauan lebih teliti.

Ramai mula bimbang apabila melihat bacaan ALT (alanine aminotransferase) meningkat dalam keputusan ujian darah, walaupun mereka makan makanan sihat dan tidak mengambil ubat berat. Ada juga yang diberitahu oleh doktor supaya berhenti mengambil herba apabila ALT sedikit tinggi — contohnya sekitar 30 U/L.

Sebenarnya, tidak semua kenaikan ALT bermaksud hati rosak. Mari kita fahami dengan lebih mendalam.

Apa Itu ALT?

ALT (Alanine Aminotransferase) ialah enzim penting di dalam sel hati yang membantu proses metabolisme asid amino dan tenaga.

Apabila sel hati bekerja keras, tertekan atau mengalami sedikit 'kebocoran', sebahagian kecil enzim ALT akan masuk ke dalam darah, menyebabkan bacaan ALT meningkat (Giannini et al., 2005).

Namun, peningkatan kecil tidak semestinya tanda kerosakan -- kadangkala ia menandakan hati sedang aktif dan sihat menjalankan proses detoks dan metabolik (AASLD, 2024).

Julat Normal ALT

Nilai rujukan berbeza antara makmal, tetapi secara umum:

Jantina	Julat Normal (U/L)
Lelaki	10 – 45
Perempuan	7 – 35

Bacaan ALT sekitar 30 U/L masih berada dalam julat normal -- terutamanya bagi lelaki. Bagi wanita, 30 U/L dianggap di hujung atas normal, bukan berbahaya; ia menunjukkan hati sedang aktif.

Mengapa Doktor Kadang-Kadang Anggap 'Tinggi'?

Sesetengah doktor menggunakan panduan klinikal terkini seperti daripada American Association for the Study of Liver Diseases (AASLD) yang menasihatkan had lebih ketat:

Nilai ALT melebihi 25 U/L bagi wanita atau 35 U/L bagi lelaki boleh menunjukkan hati sedang tertekan (AASLD, 2024).

Oleh itu, apabila bacaan ALT pada wanita mencecah 30, doktor lebih cenderung mengambil langkah berjaga-jaga dengan menasihatkan supaya menghentikan ubat, suplemen atau herba, walaupun puncanya belum tentu dari bahan-bahan tersebut.

Mengapa ALT Boleh Naik Walaupun Makan Makanan Sihat?

Makanan sihat sebenarnya merangsang aktiviti hati, bukan melemahkannya. Beberapa sebab biasa:

1. Protein tinggi – Ikan, ayam, telur, atau kekacang meningkatkan kerja hati memproses asid amino.
2. Sayur dan buah tinggi antioksidan – Mengaktifkan sistem detoks hati (glutathione, conjugation).
3. Lemak baik – Seperti minyak zaitun atau avokado tetap perlu diurai oleh hati.
4. Senaman berat – ALT juga boleh datang daripada otot, bukan hanya hati.
5. Stres dan tidur tidak cukup – Kortisol tinggi boleh menekan fungsi hati (Giannini et al., 2005).

Semua perkara tersebut boleh menyebabkan ALT naik sedikit (contohnya 22 --> 30 U/L) tanpa menandakan kehadiran penyakit.

ALT Naik Disebabkan Keradangan & Sakit Kronik (IBS, Arthritis, Slip Disc, Sciatica, TB)

Ramai tidak tahu/sedar bahawa keradangan berpanjangan dan sakit kronik juga boleh menyebabkan bacaan ALT naik sedikit — walaupun tidak mengambil sebarang ubat moden atau herba. Dalam keadaan ini, hati sebenarnya bekerja lebih kuat, bukan rosak.

ALT dan Radang Kronik: Bila Hati 'Terpaksa Bekerja Lebih'

Penyakit yang melibatkan keradangan berpanjangan seperti IBS, arthritis, atau TB aktif menyebabkan sistem imun melepaskan bahan kimia radang seperti interleukin-6 (IL-6) dan tumour necrosis factor-alpha (TNF-α).

Kedua-dua bahan ini memberi isyarat kepada hati untuk meningkatkan aktiviti metabolisme dan penapisan toksin, serta menghasilkan lebih banyak enzim ALT.

Akibatnya, sedikit 'kebocoran' enzim ALT ke dalam darah berlaku -- biasanya dalam julat 5 hingga 15 U/L lebih tinggi daripada bacaan asal. Ia bukan tanda hati rosak, sebaliknya petunjuk bahawa hati sedang menyesuaikan diri terhadap tekanan fisiologi (Giannini et al., 2005).

Slip Disc dan Sciatica: Sakit & Stres yang Menekan Fungsi Hati

Bagi mereka yang mengalami slip disc atau sciatica kronik, tubuh sentiasa berada dalam keadaan pain-stress loop.

Apabila sakit berlarutan, hormon kortisol dan adrenalin kekal tinggi. Kedua-dua hormon ini: menekan keupayaan hati untuk menjalankan detoksifikasi fasa II, meningkatkan beban oksidatif sel hati, dan menjejaskan corak tidur serta tenaga keseluruhan badan.

Kesan gabungan ini boleh menjelaskan kenapa ALT naik walaupun tanpa ubat tahan sakit atau acetaminophen. Kajian menunjukkan stres fisiologi kronik mampu menaikkan enzim hati secara sementara, walaupun struktur hati kekal normal (Giannini et al., 2005).

TB: Jangkitan Kronik dan Reaksi Hepatik

Dalam kes tuberkulosis (TB), kenaikan ALT ringan kadangkala berlaku sebelum pesakit memulakan ubat anti-TB. Ini disebabkan oleh reaksi radang umum tubuh terhadap bakteria Mycobacterium tuberculosis, yang boleh mencetuskan sedikit aktiviti hati tambahan.

AASLD (2024) melaporkan bahawa 20–30% pesakit TB menunjukkan peningkatan enzim hati ringan akibat reactive hepatitis, iaitu keadaan di mana hati meradang secara ringan kerana tindak balas imun, bukan jangkitan langsung.

Kesimpulan Mini

Dalam semua keadaan ini -- sama ada IBS, arthritis, slip disc, sciatica atau TB -- sedikit kenaikan ALT hanyalah refleksi kerja metabolik hati yang meningkat. Ia bukan tanda hati rosak, tetapi tindak balas sementara terhadap keradangan, stres dan proses pemulihan badan.

Pantau semula selepas beberapa minggu, kekalkan hidrasi, rehat cukup dan kurangkan tekanan.

Apabila beban radang reda, ALT biasanya kembali ke tahap asal.

Herba dan ALT: Sering Disalah Faham

Formula herba ringan yang biasa digunakan untuk sokongan adrenal dan anti-radang contohnya:

• Daun Siberian Ginseng (Eleutherococcus senticosus)
• Buah Schisandra (Wu wei zi)
• Pegaga (Centella asiatica)
• Bunga Chrysanthemum
• Shan Yao (Dioscorea opposita)
• Licorice (Glycyrrhiza glabra)

Kesemuanya berfungsi sebagai tonik adaptogen dan anti-radang. Dos biasa — contohnya 1 kapsul kecil (saiz 0) sehari — terlalu rendah untuk menyebabkan toksik.

Malah, schisandra dan pegaga dalam kajian moden terbukti melindungi hati, bukan merosakkannya (AASLD, 2024).

Namun, semasa fasa awal pengambilan adaptogen, aktiviti detoks meningkat — dan ALT boleh naik sementara 5 – 10 unit, sebagai tanda hati sedang aktif, bukan rosak.

Ubat Moden dan Bacaan ALT

Beberapa jenis ubat moden diketahui boleh meningkatkan bacaan ALT sementara, walaupun hati sihat:

• Ubat tahan sakit (NSAID) – seperti ibuprofen, naproxen.
• Statin – ubat kolesterol.
• Antibiotik tertentu – contohnya amoxicillin-clavulanate.
• Ubat anti-kejang dan anti-radang tertentu.
• Ubat hormon atau suplemen sintetik tertentu.

Mekanismenya biasanya melalui tekanan metabolik pada sel hati, menyebabkan sedikit 'kebocoran' enzim ALT ke dalam darah (Giannini et al., 2005).

Namun, kenaikan ALT ringan (cth. 30 U/L) biasanya sementara dan tidak menunjukkan kerosakan hati serius. Doktor moden akan menilai sama ada perlu mengurangkan dos, menukar ubat, atau pantau semula ALT selepas beberapa minggu.

Intinya:

Tidak semua ubat moden terus merosakkan hati. Peningkatan ALT kecil biasanya adalah tanda hati sedang bekerja, bukan 'sakit.

Faktor Lain yang Lebih Berpengaruh

Kadangkala, punca sebenar bukan pada herba atau ubat, tetapi:

• Pemakanan tak seimbang atau tidak cukup makan
• Kekurangan air atau tidur
• Stres fizikal dan emosi

Faktor-faktor ini jauh lebih kuat menaikkan ALT berbanding kapsul herba ringan atau ubat moden dalam dos biasa.

Bila ALT Naik, Apa Patut Dilakukan?

1. Jangan panik. ALT 30 U/L bukan tanda bahaya.
2. Teruskan makan makanan sihat, cukup air, tidur teratur.
3. Kurangkan ubat tahan sakit, jika tidak perlu.
4. Ulang ujian selepas 3 – 4 minggu.Jika ALT turun semula, kenaikan itu sementara dan tidak merosakkan hati.
5. Jika kekal tinggi atau naik berganda (> 80 U/L), barulah perlu siasatan lanjut.

Kesimpulan

ALT bukan semata-mata penanda 'kerosakan', tetapi juga cerminan aktiviti metabolism hati. Sedikit kenaikan (contohnya 30 U/L) biasanya menunjukkan hati sedang bekerja, bukan 'sakit'.

Herba adaptogen ringan seperti Siberian ginseng, schisandra, pegaga dan chrysanthemum selamat digunakan dalam dos sederhana. Ubat moden dalam dos biasa juga jarang menyebabkan kerosakan serius — tetapi pantauan doktor tetap penting.

Intinya: 

Kenaikan ALT ringan perlu difahami dengan konteks sebenar, dipantau semula dan jadikan sains sebagai panduan, bukan rasa takut.

Rujukan

American Association for the Study of Liver Diseases (AASLD) 2024. Practice Guidance on Liver Enzyme Abnormalities. Washington DC.

Giannini, E.G., Testa, R. & Savarino, V. (2005) ‘Liver enzyme alteration: a guide for clinicians’, Canadian Medical Association Journal, 172 (3), pp. 367–379.

Copyright © 2025 www.gayahidupholistik.blogspot.com All Rights Reserved.