Oleh: Lebah
Pengenalan
Kompleks keunggulan (superioriti) bukanlah penyakit mental secara langsung. Sebaliknya, ia biasanya dilihat sebagai ciri perilaku atau mekanisme pertahanan psikologi yang muncul ssbagai kecenderungan individu untuk melihat diri mereka lebih tinggi daripada orang lain. Kompleks ini sering dianggap sebagai mekanisme penyesuaian, yang biasanya timbul sebagai ttindakan terhadap perasaan tidak selamat atau inferioriti (Adler, 1950). Individu dengan kompleks keunggulan mungkin menunjukkan rasa harga diri yang melampau, merendahkan orang lain, dan berusaha mendominasi dalam interaksi sosial.
Walau pun kompleks keunggulan sendiri tidak dianggap sebagai gangguan mental, ia boleh dikaitkan dengan masalah kesihatan mental terutamanya apabila ia memberi kesan negatif terhadap fungsi atau hubungan seseorang. Sebagai contoh, apabila kompleks ini menjadi berterusan dan menyebabkan tingkah laku maladaptif atau kesulitan emosi, ia boleh menjadi tanda kepada gangguan personaliti yang lebih serius, seperti gangguan personaliti narsistik (NPD).
Kriteria bagaiman Kompleks Keunggulan Menjadi Sebahagian Daripada Penyakit Mental
Untuk kompleks keunggulan dianggap sebagai sebahagian daripada penyakit mental, beberapa kriteria perlu dipenuhi. Kriteria ini sebahagian besarnya berdasarkan bagaimana tingkah laku individu memberi kesan kepada fungsi dan hubungan mereka. Secara khusus, ia boleh menjadi sebahagian daripada gangguan mental apabila:
1. Polarisasi Pervasif dalam Semua Domain Kehidupan
Kompleks keunggulan mesti menjadi tingkah laku berterusan dan meluas yang memberi kesan kepada pelbagai aspek kehidupan individu. Ini bermakna individu menunjukkan tingkah laku ini dalam konteks sosial, pekerjaan, dan peribadi (American Psychiatric Association, 2013). Individu tersebut tidak hanya bertindak balas terhadap situasi tertentu tetapi secara konsisten menganggap diri mereka lebih tinggi daripada orang lain dengan menyebabkan masalah dalam hubungan dan fungsi mereka.
2. Kerosakan Fungsi Sosial dan Pekerjaan
Jika kompleks keunggulan menyebabkan kerosakan yang ketara dalam keupayaan seseorang untuk mengekalkan hubungan yang sihat dengan individu sekeliling nereka, di tempat kerja atau gagal menjalani aktiviti harian, semua ini menjurus kepada tanda masalah kesihatan mental. Sebagai contoh, seseorang dengan kompleks keunggulan mungkin menjadi terasing secara sosial kerana sikap angkuh atau ketidakupayaan untuk bekerjasama dalam persekitaran kerja, yang boleh menjejaskan kerjaya dan hubungan sosial mereka (Millon et al., 2004).
3. Ciri Narsistik atau Gangguan Personaliti
Apabila digabungkan dengan ciri narsisme, seperti rasa penting diri yang melampau, keperluan untuk dikagumi yang berlebihan, dan kekurangan empati, kompleks keunggulan mungkin selari dengan kriteria diagnostik untuk gangguan personaliti narsistik (NPD) (American Psychiatric Association, 2013). Individu dengan NPD sering menunjukkan corak grandiositi, keperluan untuk dikagumj, dan kesulitan dalam hubungan interpersonal, yang semuanya bertindih dengan ciri-ciri kompleks keunggulan.
4. Gangguan Emosi atau Penderitaan Psikologi
Jika kompleks keunggulan berfungsi sebagai mekanisme pertahanan terhadap isu emosi yang lebih mendalam, seperti kebimbangan atau harga diri yang rendah, ia boleh menyebabkan gangguan psikologi (Adler, 1950). Sebagai contoh, individu dengan kompleks keunggulan mungkin menjadi defensif atau marah apabila rasa superioriti mereka dicabar, yang membawa kepada perubahan mood, kebimbangan atau gejala kemurungan. Kesulitan emosi ini menunjukkan bahawa kompleks tersebut bukan sekadar corak perilaku tetapi berkait rapat dengan penderitaan psikologi yang mendalam.
5. Persepsi Diri yang Tersasar
Seseorang dengan kompleks keunggulan berpotensi membesarkan imej diri yang tersasar, membesarkan pencapaian, kebolehan atau kepentingan mereka kepada tahap yang tidak realistik. Apabila penyimpangan ini menjadi kekal dan meluas, ia boleh memberi kesan kepada interaksi dan pengambilan keputusan mereka. Penyimpangan ini boleh menjadi penanda penting untuk menentukan sama ada kompleks keunggulab adalah gejala gangguan mental yang lebih mendalam, terutamanya gangguan personaliti narsistik (Millon et al., 2004).
Kesimpulan
Walaupun kompleks superioriti bukanlah penyakit mental yang bebas, ia boleh menunjukkan gangguan psikologi yang lebih mendalam terutamanya apabila ia menyebabkan kerosakan fungsi dan gangguan emosi. Ia sering dikaitkan dengan ciri narsistik atau gangguan personaliti narsistik, di mana rasa penting diri yang berlebihan dan keperluan untuk dikagumi boleh mengganggu fungsi sosial dan pekerjaan. Jika kompleks ini berterusan dan memberi kesan ketara terhadap kehidupan individu, ia boleh dianggap sebagai sebahagian daripada gangguan kesihatan mental yang lebih luas. Diagnosa dan rawatan yabg sesuai memerlukan penilaian psikologi yang komprehensif bagi menangani faktor yang menjadi punca setta kesannya.
Rujukan
Adler, A. (1950). The Practice and Theory of Individual Psychology. Routledge & Kegan Paul, London.
American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). 5th ed. American Psychiatric Publishing, Arlington, VA.
Millon, T., Grossman, S., & Millon, C. (2004). Personality Disorders in Modern Life. 2nd ed. Wiley, New York.
Copyright © 2024 www.gayahidupholistik.blogspot.com All Rights Reserved.
